SACEM eraikinaren barrualdea
VILLABONAKO SACEM LANTEGIAREN BIRGAIKUNTZA
GAIA ETA PROGRAMA
Villabonan kokatzen den SACEM (Sociedad Constructora de Máquina Herramienta) eraikina, arkitektura industrialaren garrantzizko eredu bat da. Lantegiaren hasierako nukleoa, 1942an proiektatua eta eraikia izan zen Luis Astiazaran-en eskutik. Ipar-hego norantza zuen bolumen bakar batean zuzendaritza eta bulegoak, eta nabe industriala kokatzen ziren. Ondorengo urteetan, 1956, 1963 eta 1972-ean, elkarren segidan, anpliazio edo gehigarri ezberdinak jasan zituelarik. Ondorioz, eraikina patio inguruan osatzen zen bolumen multzo batetan bihurtu zen. Erabilera berrien artean, 1977 arte martxan egon zen “Aprendiz Eskola” bat edukitzera ere iritsi zen.
SACEM lantegiak, beste horrenbesteren modura, jatorrizko jarduera industriala galdu du, eta gaur egun kolokan edo prekaritatean irauten du, eraikina partzialki erabiltzen duten jarduerekin.
Ariketa honetan, eraikin honen berreskuratzea planteatzen da, eta ez horrenbeste, eraikinak duen balio ekonomikoagatik, (bere desagertzeak justifikazio zaila suposatuko lukeelako), Villabonari eskeintzen dion balore sozial eta kulturalagatik baizik.
Eraikinaren birgaikuntza, hasiera batetan, egun lantegia osatzen duten gorputz ezberdinen balorazio bat eginez hasiko da. Ondoren, zati bakoitza mantentzeak proeiktuan eskeini ditzazkeen aukerak ere neurtuko dira. Egungo planeamenduan, aurreikusia dago eraikin multzoen artean, bolumen bakarra mantenduko dela, Luis Astiazaran-ek proiektaturiko eraikinarena, hain zuzen ere. Bolumen bakarrik mantenduko den arren, beste eraikinen balorazioa egitea ere eskatzen da, beren balio arkitektonikoa bistakoa delako eta proposatuko den proiektuan erabilgarriak izan daitezkeelako.
Eraikin existente batetan esku-hartzen duten proiektuek, erabilera berri baten proposamen bat daramate atzetik. Alde batetik, eraikina mantentzen bada, erabilera berri batek eraikinaren berreskuratze bat ekarriko du. Baina, beste aldetik, erabilera berri horrek, ondorio negatiboak ere izatera iritsi daiteke. Hau da, era batera laburtuaz, eraikin existente batek, ez dauka edozein erabilera berri jasateko gaitasuna ondorengo azpisistematan orekarik ez bada lortzen: formala, funtzionala, espaziala, materiala eta egiturarena. Egokia ez den erabilera berri bat aukeratzen bada, bere errehabilitazio proiektuak, eraikina bera suntsitzera ere heldu daitekeelarik.
Eraikinak dituen aukerak oraindik aztertzear daudenez, ariketa honetan ez da hasieratik erabilera zehatzeko programa bat proposatuko. Horregatik, proiektuaren lehendabiziko lana, eraikinak erabilera berriak barne hartzeko duen gaitasuna neurtzea izango litzateke, egokiak diren erabilera ezberdinak aztertuz eta aurkituz. Ariketa hauen bitartez, eraikinak izan nahi duen hori aurkitzen saiatuko gara.
Analisi ariketa hauek, krokis mailan garatuak eta nahiko orokorrak izango dira. Neurri ezberdineko zati modulatu ezberdinek, espazioaren banaketa egiten dute. Zati bakoitzak, eraikina osatzen duten ezaugarri ezberdinak izango dituelarik: espazio ezberdinen dimentsioak, egituraren antolamendua, argiztapen zuloak eta sarbideak... Espazioa antolatzeko arazoak kontutan izango dituzten azpibanaketak izango dira: sarbideak, moduluen arteko harremanak, barne eta kanpoko ikuste interferentziak, argiztapena eta aireztapena... Ariketa hauen helburua, eraikinarekin bat datozen erabilera berriak aurkitu eta proiektua hauei irekitzea da. Bistakoa da esatea, eraikinak, momentu guztian mantendu behar izango dituen ezaugarri formal batzuk dituela.
Modu orientagarri batetan, erabilera posible ezberdinen zerrenda bat ematen da. Zerrendatik kanpo aurkitzen diren erabilera berriak proposatzeko aukera ere badago, beti ere, eraikinaren analisia egin eta behar bezala justifikatuak badaude.
